San Marino

San Marino, jedno z najmniejszych i najstarszych państw świata, to perła w sercu Włoch z wyjątkowym klimatem średniowiecznej republiki.

Republika, ukryta wśród wzgórz środkowych Włoch, to jedno z najmniejszych państw na świecie, które jednak kryje w sobie ogromną dawkę historii, kultury i uroku. Ta mikroskopijna republika, o powierzchni zaledwie 61 kilometrów kwadratowych, jest najstarszym istniejącym państwem, którego korzenie sięgają IV wieku naszej ery. Ale co sprawia, że warto odwiedzić ten zakątek Europy? Zapraszam na podróż po San Marino – kraju, który mimo swoich niewielkich rozmiarów oferuje niezwykle bogate doświadczenia.

---

Jak dojechać do San Marino?

1. Samolotem

Najbliższe lotnisko znajduje się w Rimini (Lotnisko Federico Fellini), około 25 km od San Marino. Z lotniska można dojechać do San Marino autobusem, taksówką lub wynajętym samochodem.

Alternatywne lotniska:

• Bolonia (Lotnisko Guglielmo Marconi) – około 130 km od San Marino. Z Bolonii można dostać się do Rimini pociągiem, a następnie kontynuować podróż do San Marino.
• Ankona (Lotnisko Raffaello Sanzio) – około 100 km od San Marino, z podobnymi opcjami dojazdu jak z Bolonii.

2. Pociągiem

San Marino nie posiada własnej linii kolejowej. Najbliższą stacją jest Rimini. Z większych włoskich miast, takich jak Rzym, Florencja czy Mediolan, można dojechać do Rimini bezpośrednim pociągiem. Stamtąd kursują autobusy, które regularnie dowożą turystów do San Marino.

3. Autobusem

Bezpośredni autobus kursuje między Rimini a San Marino kilka razy dziennie. Przejazd trwa około 45 minut. Autobusy odjeżdżają z centralnego placu w Rimini, blisko stacji kolejowej.

4. Samochodem

Jeśli podróżujesz samochodem, San Marino jest łatwo dostępne z autostrady A14 (Autostrada Adriatica). Zjeżdżasz z autostrady w Rimini Nord lub Rimini Sud, a następnie kierujesz się znakami prowadzącymi do San Marino. Warto wiedzieć, że w San Marino obowiązują włoskie przepisy drogowe, a parkowanie w historycznym centrum może być ograniczone – najlepiej korzystać z parkingów na obrzeżach.

Parkingi w San Marino są dobrze oznaczone, widoczne są w Google Maps. 1 godzina postoju to koszt około 2 Euro.

Współrzędne parkingu P8: 43.9378, 12.4446.

5. Taksówką lub transportem prywatnym

Zarówno z Rimini, jak i z pobliskich miast, dostępne są taksówki oraz prywatne firmy transportowe oferujące przejazdy do San Marino. Jest to opcja wygodna, choć nieco droższa, szczególnie jeśli podróżujesz w grupie.

---

San Marino — co zobaczyć?

Link do Mapy Google z najważniejszymi atrakcjami San Marino: https://maps.app.goo.gl/YXa6u5JKhhXwVydH6

1. Państwowe Muzeum San Marino

Państwowe Muzeum (Museo di Stato di San Marino) to jedno z najważniejszych miejsc na mapie kulturalnej tego małego państwa. Zlokalizowane jest w historycznym centrum miasta, w Palazzo Pergami Belluzzi, eleganckim budynku z XVII wieku. Muzeum gromadzi bogatą kolekcję artefaktów, które dokumentują długą i fascynującą historię tego mikropaństwa, a także sztukę i kulturę regionu.

2. Pierwsza wieża — Guaita

Wieża Guaita, znana także jako Pierwsza Wieża, to najbardziej charakterystyczna i najstarsza z trzech wież obronnych górskiej enklawy, które dominują nad historycznym centrum tego malutkiego państwa. Jest symbolem nie tylko samego miasta, ale i całej republiki.

Wieża Guaita została zbudowana w XI wieku i pełniła początkowo funkcję fortecy oraz punktu obserwacyjnego. Jej strategiczne położenie na szczycie Monte Titano pozwalało na kontrolę nad okolicznymi terenami i ochronę mieszkańców przed potencjalnymi najazdami. Wieża była kilkakrotnie przebudowywana, a jej obecny wygląd pochodzi z XV wieku.

Guaita jest otoczona podwójnym pierścieniem murów obronnych, co świadczy o jej znaczeniu wojskowym. W średniowieczu wewnątrz murów znajdowały się również koszary, a przez pewien czas wieża pełniła funkcję więzienia.

Wieża Guaita jest jednym z najczęściej odwiedzanych zabytków w San Marino. Jest częścią zespołu architektonicznego, który w 2008 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zwiedzający mogą wejść na szczyt wieży, skąd rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na miasto, okoliczne wzgórza i doliny, a przy dobrej pogodzie można dostrzec nawet wybrzeże Adriatyku.

Zwiedzanie wnętrza: Wieża jest otwarta dla turystów, którzy mogą zwiedzać jej wnętrza, a także wspiąć się na szczyt, aby podziwiać panoramę Górskiej Republiki i okolic. Spacer po murach: Zwiedzający mogą również przejść się po murach obronnych otaczających wieżę, co jest niesamowitym doświadczeniem, zwłaszcza przy pięknej pogodzie. Połączenie z innymi wieżami: Z Wieży Guaita prowadzi szlak do pozostałych dwóch wież – Cesta i Montale. Spacer tym szlakiem pozwala lepiej poznać historię obronności Małej Republiki oraz podziwiać piękno krajobrazów.

3. Pałac Publiczny Republiki San Marino

Pałac Publiczny (Palazzo Pubblico) to jeden z najważniejszych i najbardziej imponujących budynków w San Marino. Znajduje się na Piazza della Libertà w sercu historycznego centrum najstarszej republiki świata. Pałac pełni funkcję rządową, będąc siedzibą najwyższych władz Republiki w Apeninach, w tym Kapitanów Regentów, parlamentu (Rady Wielkiej i Generalnej), a także Rady Państwa i Kongresu Stanu.

4. Museo di kryminologia medioevale i della tortura

Museo della Criminologia Medievale e della Tortura (Muzeum Kryminologii Średniowiecznej i Tortur) to jedno z najbardziej intrygujących i zarazem przerażających muzeów w San Marino. Muzeum oferuje wgląd w mroczne aspekty średniowiecznej historii, pokazując, jak prawo i kara były wymierzane w tamtych czasach.

Muzeum znajduje się w historycznym centrum San Marino, w pobliżu innych głównych atrakcji turystycznych, co sprawia, że jest łatwo dostępne dla zwiedzających. Jego położenie w średniowiecznych murach dodatkowo potęguje atmosferę i autentyczność doświadczenia.

5. Bazylika św. Maryna – założyciela San Marino.

Bazylika św. Maryna (Basilica di San Marino) to najważniejszy kościół katolicki w Republice San Marino, poświęcony świętemu Marinusowi, założycielowi i patronowi tego maleńkiego, niezależnego państwa. Jest to nie tylko centrum religijne, ale także ważne miejsce historyczne i kulturowe dla mieszkańców San Marino. Do bazyliki przylega zabytkowa dzwonnica pochodząca z VII wieku oraz niewielki Kościół św. Piotra (Chiesa di San Pietro). W bazylice znajdują się relikwie św. Maryna, założyciela San Marino.

6. Góra Titano

Góra Titano (Monte Titano) to najwyższe wzniesienie w Republice San Marino, które jest jednym z najważniejszych symboli tego małego, ale historycznie bogatego państwa. Góra wznosi się na wysokość 739 metrów nad poziomem morza i oferuje spektakularne widoki na okolicę, w tym na rozległe wzgórza regionu Emilia-Romania oraz wybrzeże Adriatyku.

Góra Titano ma ogromne znaczenie historyczne dla mieszkańców San Marino. Według legendy, to właśnie na tej górze w IV wieku n.e. św. Marinus, kamieniarz z Dalmacji, założył pierwszą osadę, która dała początek Republice. Góra Titano stała się symbolem wolności i niezależności, które od wieków stanowią fundamenty tożsamości tego państwa.

W 2008 roku Monte Titano wraz z historycznym centrum zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, co potwierdza jego wyjątkową wartość kulturową i przyrodniczą.

7. Druga wieża — Falesia

Wieża Cesta została zbudowana w XIII wieku na najwyższym szczycie Góry Titano, na wysokości 756 metrów nad poziomem morza. Jest drugą z trzech wież, które strzegły granic San Marino. Wieża była wykorzystywana jako punkt obserwacyjny i obronny, służący do monitorowania okolicy i ostrzegania przed zbliżającymi się zagrożeniami.

Podobnie jak pozostałe wieże, Cesta była częścią systemu obronnego San Marino, który chronił republikę przed najazdami i zapewniał bezpieczeństwo jej mieszkańcom. Obecnie mieści się w niej muzeum św. Maryna.

8. Muzeum Osobliwości

Muzeum Osobliwości (Museo delle Curiosità) w San Marino to niezwykłe miejsce, które przenosi odwiedzających w fascynujący świat dziwactw i nietypowych przedmiotów z różnych zakątków globu. To idealna atrakcja dla tych, którzy szukają czegoś niecodziennego i oryginalnego podczas wizyty w tej maleńkiej republice.

9. Brama Świętego Franciszka

Brama Świętego Franciszka (Porta San Francesco) to jedna z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych zabytkowych bram w Republice San Marino. Służyła nie tylko jako wejście do miasta, ale także jako część jego systemu obronnego, mającego chronić mieszkańców przed najeźdźcami.

Brama Świętego Franciszka została zbudowana w 1361 roku, co czyni ją jedną z najstarszych budowli w San Marino. Nazwa bramy pochodzi od pobliskiego kościoła i klasztoru św. Franciszka, który jest jednym z najważniejszych miejsc kultu w republice. Brama stanowiła część średniowiecznych murów obronnych otaczających miasto i była głównym wejściem dla tych, którzy przybywali do San Marino od strony Włoch.

Brama Świętego Franciszka jest klasycznym przykładem średniowiecznej architektury obronnej. Została zbudowana z kamienia, a jej masywne mury i solidne wrota miały na celu zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom miasta. Charakterystycznym elementem bramy jest umieszczony nad nią herb San Marino, który podkreśla znaczenie i dumę narodową tej najmniejszej republiki świata.

• Łuk i mury: Brama składa się z dużego, kamiennego łuku, przez który przechodzi droga prowadząca do centrum miasta. Mury wokół bramy są grube i solidne, co świadczy o jej pierwotnej funkcji obronnej.
• Wieża strażnicza: Nad bramą znajduje się wieża strażnicza, z której niegdyś strażnicy obserwowali okolicę, aby w razie potrzeby alarmować mieszkańców o zbliżającym się zagrożeniu.

10. Trzecia wieża — Montale

Trzecia wieża, znana jako Montale, to najmniejsza i najbardziej tajemnicza z trzech wież obronnych zbudowanych na Górze Titano. Choć nie jest dostępna do zwiedzania wewnątrz, stanowi ważny element historycznego krajobrazu San Marino.

Wieża Montale została zbudowana w XIV wieku i pełniła kluczową rolę w systemie obronnym. W odróżnieniu od pozostałych dwóch wież – Guaita i Cesta – Montale miała bardziej specjalistyczne przeznaczenie. Wieża była używana głównie jako punkt obserwacyjny oraz więzienie, co potwierdza obecność głębokiego lochu (tzw. gabbia), do którego zrzucano więźniów.

11. Passo delle Streghe

Passo delle Streghe (Przełęcz Czarownic) to malownicza ścieżka biegnąca wzdłuż grzbietu Góry Titano w Republice San Marino, która łączy dwie z trzech słynnych wież obronnych: Guaita i Cesta. To jedno z najbardziej spektakularnych miejsc w tej gróskiej republice, oferujące zapierające dech w piersiach widoki na okolicę i unikalną atmosferę, która owiana jest legendami i tajemniczością.

Nazwa “Passo delle Streghe” (Przełęcz Czarownic) pochodzi od lokalnych legend, które mówią, że miejsce to było kiedyś nawiedzane przez czarownice, które spotykały się tutaj na sabaty, tańcząc i odprawiając swoje rytuały. Choć to tylko opowieści, nazwa dodaje przełęczy aurę tajemniczości, która przyciąga turystów z całego świata.

12. Cava dei Balestrieri

Cava dei Balestrieri, czyli dosłownie “Kamieniołom Kuszników”, powstała w XX wieku. Wcześniej miejsce to służyło jako kamieniołom, z którego wydobywano kamień potrzebny do budowy miejskich murów obronnych i innych budowli. W latach 30. XX wieku zostało ono przekształcone w przestrzeń służącą do organizacji zawodów kuszniczych, które nawiązują do średniowiecznej tradycji.

Dziś Cava dei Balestrieri jest przede wszystkim miejscem, gdzie odbywają się różne pokazy i zawody związane z tradycyjnym strzelaniem z kuszy. W tej historycznej enklawie sztuka strzelania z kuszy jest traktowana z wielkim szacunkiem, a lokalni kusznicy (balestrieri) są członkami prestiżowych bractw, które pielęgnują tę starożytną tradycję.

13. Plac Wolności – najważniejsze miejsce w San Marino

Plac Wolności (Piazza della Libertà) to jedno z najważniejszych i najbardziej symbolicznych miejsc w Republice. Znajduje się w historycznym centrum miasta i jest sercem politycznym oraz kulturalnym tego małego państwa. Plac jest otoczony pięknymi budynkami, z których najważniejszym jest Pałac Publiczny (Palazzo Pubblico), będący siedzibą władz republiki.

14. Ogród Liburnów

Ogród Liburnów (Giardini dei Liburni) to malowniczy park zlokalizowany w pobliżu Placu Wolności (Piazza della Libertà). To spokojne i urokliwe miejsce stanowi doskonałą okazję do odpoczynku i relaksu podczas zwiedzania historycznego centrum. Ogród jest znany z pięknych widoków, zadbanych terenów zielonych oraz wielu pomników i rzeźb upamiętniających ważne postacie i wydarzenia związane z historią republiki.

Ogród Liburnów został nazwany na cześć Liburnów, ludu starożytnego, który zamieszkiwał wybrzeża Adriatyku i był znany z odwagi oraz morskich umiejętności. Choć nie ma bezpośrednich powiązań z Liburnami, nazwa ta symbolizuje honor i niezależność, które są bliskie mieszkańcom tego sanktuarium niepodległości.

15. Monumento Bartolomeo Borghesi

Bartolomeo Borghesi (1781-1860) był wybitnym historiografem, archiwistą i kolekcjonerem, który odegrał istotną rolę w zachowaniu i popularyzowaniu historii i dziedzictwa malutkiego narodu. Urodził się w Rimini, ale związał się z San Marino poprzez swoje badania i prace nad dokumentowaniem historii tego małego państwa.

Borghesi jest najbardziej znany z pracy nad archiwami tego mikorpaństwa i dokumentacją ważnych dokumentów historycznych, które pomogły w lepszym zrozumieniu przeszłości republiki. Jego wkład w historię oraz jego badania nad dokumentami historycznymi były nieocenione dla zachowania dziedzictwa tego małego państwa.

Pogoda w San Marino

Temperatury różnią się w zależności od pory roku, z wyraźnymi różnicami między sezonem letnim a zimowym. Oto przegląd średnich temperatur w ciągu roku:

1. Zima (grudzień-luty):
   • Dzień: Średnie temperatury w zimie wahają się od 7°C do 10°C.
   • Noc: Temperatury nocą mogą spadać do około 0°C do 3°C.
   • Okres ten charakteryzuje się najniższymi temperaturami w ciągu roku oraz częstymi opadami deszczu, a czasami śniegu.
2. Wiosna (marzec-maj):
   • Dzień: Temperatury zaczynają rosnąć od około 12°C w marcu do 20°C w maju.
   • Noc: Nocne temperatury wynoszą od 4°C do 10°C.
   • Wiosna jest przyjemna, z rosnącymi temperaturami i mniej intensywnymi opadami.
3. Lato (czerwiec-sierpień):
   • Dzień: Latem średnie temperatury wynoszą od 25°C do 30°C, z sierpniem jako najgorętszym miesiącem.
   • Noc: Nocne temperatury wahają się od 17°C do 20°C.
   • Lato jest ciepłe i stosunkowo suche, co sprawia, że jest to idealny czas na zwiedzanie.
4. Jesień (wrzesień-listopad):
   • Dzień: Temperatury zaczynają spadać, wahając się od 22°C we wrześniu do około 12°C w listopadzie.
   • Noc: Nocne temperatury spadają od 15°C do około 6°C.
   • Jesień jest łagodna, ale z rosnącą ilością opadów.

Podsumowując, San Marino cieszy się klimatem śródziemnomorskim z gorącymi latami i chłodnymi zimami. Najlepszym czasem na wizytę są miesiące od maja do września, gdy temperatury są przyjemne i jest najmniej opadów